ARKA BAHÇE






<
                       BAŞ SAYFA DÜŞÜNCE ODASI  MAVİPENCERE   GÖZLEMEVİ   ARKABAHÇE   IŞIKLIYOL
                                    Alıntılık      Belgelik   Yarenlik   Okumalık ‎   Bakmalık   Gezinmelik
‎ ‎

NURTOPU GİBİ
BİR KIZIMIZ OLDU
‎ ADINI BITCOIN KOYDULAR

‎ ‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎
.
B Ö L Ü M L E R

I – GİRİŞ 1‎‎ ‎ IV - BİTCOİN KİM İÇİN, NE İÇİN? ‎‎16‎
A - Genel görünüm (Distopya) 2‎ A -Temel Amaç ve Yararlar 16‎‎
B - Yeni Doğan 4‎‎ ‎B - Bitcoin ’in olası Kullanıcıları 1‎‎‎ ‎
II - KEŞİFLER VE İCATLAR 5‎ 1 - Mahremiyet (Gizlilk) İhtiyacında ‎olanlar 16‎
A - Mucit Olmak ‎ 5‎ ‎2 - Şifrecilik Meraklıları 16‎
B - İnternetin Keşfi 5‎ ‎3 - Özgürlük Tutkunları 17‎
C - Dağ ve Fare 7‎ 4 - Olası suçlular, Suç Örgütleri 17
III - BITCOIN ve BLOKCİNCİR 8‎ 5 - Artır, Biriktir, Kazan 18‎
A - Sade Açıklama 8‎‎ ‎ ‎6 - Çevrimiçi (online) Alış Veriş 18‎
‎1 - Öncüller, Ardıllar 8‎ C - Bitcoin ile İlgilenmeli miyiz? 19‎
‎2- Blokzincir 8‎‎1 – Önsel 19‎
‎3- İşlem Örneği 9‎ ‎2 - Mahremiyet İhtiyacı 19‎
B - Biraz Ayrıntılı Açıklama 12‎> ‎3 - Yatırım Aracı 19‎-
‎1 - Genel 12‎ ‎4 - Alışveriş 20‎
‎2 - Merkezsiz Sistem 13‎V-GELECEĞE BAKIŞ20‎
3 - Dağıtık Yevmiye Defteri 14 A - Üç Hal Kanunu 20‎
‎4 -Korunaklı Ortam 15‎‎1 - En kötü Senaryo 20‎
‎5 - Madencilik 15 ‎2 - En İyi Senaryo 20‎
‎3- Orta Yol 21‎
B - Ütopya 22‎
‎ ‎
‎ ‎ .

I – GİRİŞ‎▲‎

Bugünlerde neredeyse efsane haline gelen, yakında belki de gazetelerin ‎magazin sayfalarına kadar düşecek olan bir konudan, Bitcoin ‎fenomeninden söz edeceğim. Mümkün olursa bu konuda ortalığı saran ‎gizemli havayı dağıtmaya yardımcı olabilecek bazı kısa ve net bilgiler ‎sunmaya çalışacağım.
‎ Yalnız Bitcoin konusuna girmeden önce bugünün dünyasına bir göz atalım ‎mı? Öyle derinliğine genişliğine değil, yüzeysel bir bakıştan bahsediyorum. ‎‎
‎ ‎ .

A - Genel görünüm (Distopya)‎▲‎

‎‏₪‏Berlin Duvarı yıkıldıktan sonra tek kutuplu hale gelen ‎Dünya’da ABD tek süper güç olarak Trump ’a rağmen ‎egemenliğini sürdürürken, ‎ ‎
  • ‎ ABD Doları da Avrupa Birliğinin Avrosu, Japonya’nın Yeni ve Çin’in ‎Yuan ’ına rağmen gerek uluslararası ticarette ödeme aracı ve ‎hesaplama birimi olarak ve gerek pek çok ülkede rezerv para olarak ‎rakipsiz para birimi olmanın mutluluğunu sürdürmekte;
  • ‎ Bu arada da bütün dünya ülkelerinin Merkez Bankası Başkanları ve ‎finans çevreleri Federal Reserve Bank ’ın kararlarını pür dikkat ‎takip etmekteler.
‎ ‎ ‎‏₪‏‎<1980 lerden veya 1990 lardan itibaren ‎modernite yerini post-modernizme bırakmaya ‎başladı.
    ‎ ‎
  • Yani XVII ’inci Yüzyıldan itibaren kurulmaya başlayan toplumsal, ‎kültürel, ekonomik yapı çökmeye yüz tuttu.
  • >‎ ‎
  • Bireysellik, özgürlük, laiklik, özgür düşünce gibi ‎kazanımlarımız azar azar, birer birer değersizleşirken aydınlanma karşıtlığı, rasyonalizm ‎karşıtlığı, bilimsellik karşıtlığı hatta teknoloji karşıtlığı gibi akımlar başını alıp ‎gidiyor.

‎‏₪‏‎ Neo-liberal kapitalizm iyice temellenirken, eşitsizliğin daha ‎da belirginleşmiş olduğu ekonomik düzen öyle normalleşti ki artık ‎neredeyse göze batmaz oldu.
‎ ‎‎‏₪‏‎ Gelişmekte olan ülkelerde demokratik yönetim bir türlü ‎kurulamazken pek çok gelişmiş ülkede de Demokratik sistem yavaş yavaş ‎şekilden ibaret hale geldi. Buna paralel olarak da otoriterleşme ‎tavan yapıyor.
‎ ‎‎‏₪‏‎ Bir yandan otoriterleşmenin ayrılmaz bir bileşeni olan popülizm sistem tarafından topluma dayatılır ve ‎yaygınlaştırılırıyor ‎ ‎Öte yandan da toplumun bütün ‎katmanlarına yayılmaya başlayan post-modern kültür, ‎demokrasiye sırt çeviren toplumlarda çok derin bir kutuplaşmaya yol açıyor; öyle ki bu toplumlar adeta ‎karpuz gibi ortadan ikiye yarılmaktalar.
‎ ‎
‎ ‎="ZiyaAktaş"‎ ‎‎‏₪‏Milenyuma doğru post-modernizm rüzgarları ese dursun, ‎‎bilişim teknolojileri hayatımıza derinden ‎derinden öyle girmeye başladı ki bulunduğumuz zamana yeni bir çağ> gibi bakmaya ‎başladık, en azından Türkiye Bilişim Derneği’nde bizler böyle ‎hissediyorduk. Bir taraftan Kurucu Başkanımız Aydın Köksal ‎Hoca Bilişim Toplumu’nun doğmakta olduğunu ‎müjdeliyor, diğer taraftan da bizleri, yani Bilişim Camiasını TBMM’de ‎başarıyla temsil etmekte olan Ziya Aktaş hoca hayır bilişim ‎toplumu değil Bilgi Toplumu oluyoruz diyordu. 2000 ‎yılına “Bilgi toplumu mu? Bilişim toplumu mu?” ‎‎dilemmasına cevap arayan ateşli bir tartışmayla girmiştik. Bugün ‎hala bu tartışma sürüp gidiyor; ama bilişim ve iletişim teknolojileri ‎Dünyamızı tümden değiştiriyor. Bu değişimden bir iyi bir de kötü haber ‎var:
‎ ‎="Sanayi‏₪‏‎ İyi Haber: Endüstri 4.0 Toplumsal hayata, ekonomiye, ‎insanlığın mutluluk ve refahına ne sağlayacağı, sonunda Dünyayı ne hale ‎getireceği henüz bilinmeyen Dördüncü Sanayi Devriminin siber ‎fiziksel sistemler, nesnelerin interneti, bilişsel bilişim, bulut bilişimi, ‎robotik gibi başlıca bileşenleri şimdiden hayatımıza girmeye ‎başladı.
‎ ‎ Yalnız bu iyi haberin buruk bir ‎ayrıntısı da var: Bill Gates, Elon Musk gibi dijital teknoloji ‎patronları ve Stephen Hawking gibi düşünürler yeni sanayi ‎devrimi çerçevesinde yapay zeka uygulamalarının ‎gittikçe ağırlık kazanıyor olması karşısında insanlığın geleceği ‎konusundaki endişeleri açıkladılar.
Kötü Haber: Bilişsel Mahşer infocalypse - ‎İletişim ve Bilişim Teknolojileri ’nin (BİT) ve İnternet’in gösterdiği büyük ‎gelişme ve yaygınlaşma yaşamı güzelleştirip, kolaylaştırırken aynı zamanda ‎suça ve suçlulara, kötü niyetli kişilere yeni olanaklar doğurduğu yolunda ‎çok kuvvetli uyarılar dile getiriliyor .



‎Ünlü ressam Albert Dürer ‎‎’den başlamak üzere birçok klasik dönem sanatçıları ve ilahiyatçıları ‎‎İncil’in Vahiy (revelation) bölümünde ‎bildirilen kıyamet günüsavaş, salgın ‎hastalık, ölüm ve açlık adı verilen Mahşerin Dört ‎Atlısı şeklinde tanımlarlar.
‎ •Günümüzde de İnternet’in kötü etkileri bağlamında uyuşturucu ticareti, kara para aklanması, terörizm, ve ‎sübyancılık adı verilen Bilişsel Mahşerin Dört Atlısı söylemi yaygınlık ‎kazanmaktadır.
‎ ‎ .

‎B - Yeni Doğan‎‎▲‎

İşte, yeni doğan Bitcoin adlı kızımızın gözlerini açtığı dünya ‎böyle bir Dünyadır.
‎ Peki Yeni Doğan nasıl bir varlık?
‎ ‎="Bitcoin"‎ Bu varlığın babası, bir (veya birkaç) yazılımcıdır adının da Satoshi ‎Nakamoto olduğu iddia ediliyor ki bu iddia geniş yaygınlık kazanmış ‎durumda. Annesi ise herhalde biraz önce sözünü ettiğimiz Genel Görünüm ‎olarak açıklanan durum ve koşullar olmalıdır.
‎ Aslında bu Bitcoin kızımız bir tür dijital ‎paradan başka bir şey değildir. Hani çocukların, ya da çocukluğunu ‎yaşamak isteyen yetişkinlerin meraklısı oldukları Bilgisayar ‎oyunlarında kullanılan oyuncak paralar vardır. Elektronik ‎veya dijital para denen bu paralar sözde paralardır. Bitcoin ‎de aynen onlar gibi elektronik veya dijital paradır, ama onlar gibi sözde değil özde paradır. I
‎ Özde paradır çünkü bugün Dünya ülkelerinde tedavülde olan ve o ülkelerde ‎yaşayanlar tarafından belli bir değeri olduğu kabul edilen Dolar, ‎Avro, Sterlin, Lira gibi Bitcoin de kullanıcıları ‎tarafından belli bir değere sahip olarak kabul edilmektedir. Bu yüzden ‎ödeme veya tasarruf aracı ve hatta spekülasyon konusu olabiliyor.
‎ ‎ .

II - KEŞİFLER VE İCATLAR‎‎▲‎

.

‎A - Mucit Olmak ‎ ‎‎▲‎

="ÇocukAnsiklopedisi"‎ İlkokul üçüncü sınıfta iken nasılsa elime geçen Çocuk ‎Ansiklopedisi’nin Keşifler ve İcatlar başlığını taşıyan bölümü beni ‎büyülemiş ve hemen “Ben de mucit ‎olmalıyım!” diye karar vermiştim. Mucit olacaktım ama neyi ‎icat edeceğim aşamasına gelince şaşırıp kalmıştım. Zira zaten ‎her şey icat edilmişti. İcat edilmemiş bir şey ‎kalmamıştı ki!
‎ Oysa nice sonra gördüm ve anladım ki hiçbir icat, mucidi tarafından bütün ‎nitelik ve özellikleri ile bir seferde icat edilmiyor Bir alet, bir aygıt, bir ‎araç veya herhangi bir nesne önce fikir olarak doğuyor, o nesne tam ‎olarak ortaya çıkıncaya kadar birçok aşamadan geçiyor. Bu ‎aşamaların her biri icat edilmek için mucidini bekler durumdadır. ‎Yani ben de pekâlâ herhangi bir yeni fikrin herhangi bir aşamasının mucidi ‎olabilirmişim.
‎ ‎="PincipiaMathematica"‎ ‎Bitcoin de takma adı Satoshi Nakamoto olan kişi ‎veya grup tarafından ortaya atılıncaya kadar uzun bir zaman geçmiş, ‎sayısız aşamalar yaşanmıştı. Çünkü Bitcoin Bilişim ve İletişim ‎Teknolojilerinin bir ürünüdür. Bu yüzden Bitcoin’e uzanan zaman ‎çizelgesinin bir ucunda Whitehead ve Russel’in birlikte ‎yazdıkları Principia Mathematica’ adlı eserde ortaya atılan Sembolik mantık ile başlayan ‎bilişim bilimi, diğer tarafında ise radyo lambası, transistor, yarı ‎iletkenler, diyot gibi konuları içeren Elektronik Bilimi var.
‎ ‎ .

‎B - İnternetin Keşfi‎‎▲‎

Ama korkmayın ben o kadar uzağa gitmek niyetinde değilim. Zaman ‎makinesinin ibresini İnternet’in keşfine ve ‎Apranet ’e getirmekle yetineceğim. Dikkat ederseniz İnternet’in ‎icadı demedim; İnternet’in keşfi dedim. Çünkü internet, örneğin Edison’un ‎ampulü icat edişi gibi önceden kurgulanmış bir objenin hayata geçirilişi ‎gibi oluşmadı; başka bir şeyler yapmaya çalışılırken neredeyse tesadüfen ‎keşfedildi.
‎ Bu olay kısaca şöyle oldu:
‎ Bilindiği gibi ABD’ nin devasa askerî örgütlenmesinin unsurları yeryüzünde ‎en ücra köşelere kadar yayılmıştır. Bu her tarafa dağılmış askerî birlikler ‎arasında idarî, teknik, stratejik veya taktik konularda sürekli bir bilgi ‎paylaşımı ve iletişim ihtiyacı bulunmaktadır.
‎ ‎="ARPA"‎ ABD Savunma Bakanlığı Bu ihtiyacın giderilmesi bağlamında Yüksek ‎Araştırma Projeleri Ajansı Advanced Research Projects Agency (ARPA) adlı ‎kuruluşa epeyce yüklü bir ödenek aktardı.
‎ Sonradan adı Savunma Yüksek Araştırma Projeleri Ajansı Defense ‎Advanced Research Projects Agency (Darpa) olarak değiştirilen bu Ajans’tan şu iki ‎şey isteniyordu:
‎ ‎BİR: ABD’nin devasa askerî makinesinin yeryüzünün her ‎yönüne dağılmış olan kısımları arasında veri paketleri iletimini sağlamak ‎üzere radyo veya uydu aracılığı ile bir ‎telsiz ağ oluşturulması.
‎ ‎İKİ: Bu radyo veya uydu ile oluşturulacak iletişim ‎ağının Arpa tarafından kurulmuş olan Arpanet adlı şebekeye ‎bağlanması.
‎ ‎(1969 yılında kurulmuş olan Arpanet ile Üniversitelerin, bazı Savunma ile ilgili t ‎dairelerinin ve savunma firmalarının ana bilgisayarları ‎‎sabit hatlarlaProje’nin merkezindeki sisteme ve ‎dolayısı ile birbirine bağlanıyor ve bu ağyapı ile yeni keşfedilmiş olan ‎‎Paket Anahtarlama adlı yöntemle veri iletimi ‎sağlanıyordu.)
‎ Arpanet ’in yapılanması, araştırma faaliyeti gibi durağan, ‎yerleşik uygulamalar için pek ala yeterli olabiliyordu ama Dünyanın birçok ‎ülkesinde konuşlanmış askerî birliklerde çeşitli durum ve konumlarda ‎bulunan bilgisayarlar - ki bunların bazıları örneğin bir cip ’e monte edilmiş ‎veya açık denizdeki bir geminin kaptan köşküne yerleştirilmiş olabilirdi- söz ‎konusu ağyapı kapsamına nasıl alınabilecekti?
‎ Bu ağyapının kurulması ile de iş bitmeyecek, ayrıca bu yapı içindeki ‎bilgisayarlar arasında iletişim kurulması, veri alışverişi yapılması ‎gerekecekti. Yani bu bilgisayar arasında bir tür “konuşma” ‎geçekleşecekti.
‎ Neredeyse imkânsız gibi görülen bu taleplerden özellikle ikincisinin yerine ‎getirilmesi için pek çok uzman çalıştı, çok büyük zaman harcandı, çok ‎hararetli, karmaşık, teknik tartışmalar yapıldı. Bir gerilim filmi gibi çok ‎heyecan verici olan bu sürece, izin verirseniz burada yer vermeyelim. ‎Zaten bu çalışmaları gereken açıklıkla anlatabileceğimden de emin değilim. ‎Burada sadece şu sonucu bildirmekle yetinelim:
‎ Bu uzun inceleme, deneme ve tartışmalar süreci sonunda elde ‎edilen şey iki bilgisayar arasındaki bağlantıda uygulanacak yöntem ve kuralları içeren birkaç paragraflık bir işlem ‎yönergesinden ibaretti ki bu yönergenin içerdiği ‎direktifler bir yazılım haline getirildi ve adına Transmission ‎Control Protocol İletim Denetimi Protokolü denildi.

‎ ‎ ‎ Bu protokolde söz konusu bağlantı sırasında işlerin üç aşamada ‎gerçekleşmesi tasarlanmıştı:
  1. ‎ ‎Bağlantı tesisi: Bağlantının uygun bir şekilde tesis edilmesi ‎amacıyla el sıkışma süreci denilen birkaç aşamalı bir faaliyet. ‎‎
  2. ‎ ‎Veri İletimi evresi: Paket-anahtarlama yapılmış verilerin ‎iletimi
  3. ‎ ‎Bağlantının sonlandırılması: Sanal devrelerin ve bu işe ‎tahsis edilen bütün kaynakların kapatılması süreci.
‎ ‎ .

‎C - Dağ ve Fare‎‎▲‎

Evet bunca çabanın sonunda elde edilen bu birkaç paragraflık direktif idi. ‎Ama bu sonuç büyük bir başarı olduğu halde başlangıçta pek ‎önemsenmedi. Oysa Transmission Control Protocol adıyla anılan ‎veya kısaca TCP denen bu protokol sonradan buna katılan ‎‎Internet Protocol (IP) ile birlikte TCP/IP olarak ‎kullanılmaya başlandı ve İnternet böylece doğdu..
‎ Özet olarak: Aslında bir askerî haberleşme ve iletişim ağının ‎kurulması amacıyla başlamış olana çalışma insanlığa yepyeni bir ‎Sanal Alem yarattı; TCP/IP İnternet ‎adı verilen bu yeni alemin temel öğesi oldu
‎ ‎ .

III - BITCOIN ve BLOKCİNCİR ‎‎▲‎

.

‎A - Sade Açıklama‎‎▲‎

.

1 - Öncüller, Ardıllar ‎▲‎

Galiba lafı çok dolaştırdım ama nihayet sıra asıl konumuz olan Bitcoin kızımıza geldi.
‎ ‎="TCP-‎Blokzincir"‎ Biraz önce yeni bir nesnenin veya fikrin bütün nitelik ve özellikleri ile bir ‎seferde oluşuvermediğini, o nesne veya fikir tam olarak ortaya çıkıncaya ‎kadar birbirinin öncülü veya ardılı olan birçok aşamadan geçtiğini ‎açıklamaya çalışmıştık. İşte İnternet’in ve onun temel öğesi olan TCP/IP ‎adlı protokol takımının ardılı olarak da Blok-zincir ‎Teknolojisi (1) ‎‎‎- veya kısaca Blokzincir ortaya çıktı. Blokzincir ise Bitcoin denen dijital paranın yaşam ‎ortamıdır.
‎ Aslında Bitcoin ile Blokzincir arasında bir öncül ardıl ilişkisinden ‎ziyade bir tür yapışık kardeşler durumu vardır. Çünkü ‎Blokzincir Teknolojisi, daha önce bazı ögeleri ortaya çıkmış olmakla ‎beraber, tam olarak Bitcoin ’in icat edilmesi sırasında, Bitcoin ’in taşıması ‎istenen özellikleri sağlayabilmek amacıyla icat edilmiştir. O halde Bitcoin hakkında fikir sahibi olmak için Blokzincir ’in nasıl bir şey ‎olduğunu anlamak gerekiyor. ‎ ‎‎ .

‎2- Blokzincir ‎▲‎
=""
‎ ‎Blokzincir bir bakıma dijital bir Muhasebe ‎Defteri olarak tanımlanabilir. İngilizce Ledger denilen bu defter, ‎daha çok Ticari Muhasebede hem Yevmiye Defteri hem de Büyük Defter ‎kayıtlarını içeren Amerikan Usulü Yevmiye Defteri ‘ne ‎benzer. O yüzden Yevmiye Defteri demek daha uygun düşer. Halen ‎Dünyada gerçekleştirilmiş ve gerçekleştirilmekte olan Bitcoin ile ilgili ‎bütün işlemler tarih sırasına göre bu dijital Yevmiye Defteri’ne ‎kaydedilmektedir.
‎ ‎="Blokzincir"‎ Bu Dijital Yevmiye Defteri bilişim terminolojisini kullanırsak, bir veri tabanı’nından başka bir şey değildir. Yalnız bu veri ‎tabanı herhangi bir merkezî bilgisayarda değil, yeryüzüne dağılmış ‎yüzlerce, binlerce, belki de milyonlarca bilgisayarda eşzamanlı olarak ‎tutulmaktadır. Bu Dağıtık Veritabanı (Blokzincir ağı) içinde yer alan bu bilgisayarlara Katılımcı Uç (Node) adı verilmektedir. Katılımcı Uçlar ‎arasında iletimi sağlayan herhangi bir ana bilgisayar veya merkezî bir ‎sistem bulunmamaktadır. Bu “Uç”lar herhangi bir aracıya ‎ihtiyaç olmadan birbirlerine doğrudan bağlanırlar. Bu bağlantı şekline ‎Eşbirimden Eşbirime (peer-to-peer [P-to-‎P]=akranlar arası) bağlantı denir. İşte bu bağlantı İnternetin keşfi ‎sırasında bulunan TCP/IP adlı protokol takımından esinlen bir ‎yazılım sayesinde kurulmaktadır.
‎ Peki bu Blok-zincir ne işe yarar, nasıl çalışır?
‎ ‎ .

‎3- Bir İşlem Örneği ‎‎▲‎

Blokzincir olayı bir örnek üzerinden anlatılırsa daha kolay anlaşılabilir. ‎Diyelim ki arkadaşınız Ahmet, Bitcoin ile ilgili haber, konuşma ve ‎tartışmaların etkisi altında kalır ve Bitcoin almaya karar verir. O zaman ‎Ahmet’in önce sorup soruşturup Bitcoin ticareti yapan güvenilir bir ‎firmanın, yaygın deyimiyle bir Bitcoin Borsa Ajanının ismini ya da daha ‎kolayı, bu konuda faaliyet gösteren bir firmanın Web Sitesinin adresini ‎öğrenmesi gerekir. Bu adresi tıkladığında ilk önce Kullanıcı ‎olarak kayıt olması gerekecektir. ‎ ‎="BitcoinCüzdanı"‎ Bu aşamada, genel olarak, bir de işlemler sırasında uyulacak kuralları, ‎alınacak güvenlik önlemlerini ve iki tarafın karşılıklı sorumluluklarını ‎gösteren bir Hizmet Sözleşmesinin kabul edilmesi istenir.
‎ Bu formaliteler tamamlanınca arkadaşınıza bir Bitcoin ‎Cüzdanı verilecektir. Birkaç çeşidi olan bu cüzdan aslında çoğu ‎kez bilgisayarınıza yüklenen biryazılımdan barettir ve ‎Ahmet’in gerçekleştireceği Bitcoin ile ilgili bütün işlemlerin kaydını ‎bilgisayarda tutmaya yarar.
‎ ‎‎ Bu kayıtlar 26 ila 34 alfa-nümerik karakterden oluşan adreslerdir, -Ahmet’in Bitcoin Adresleridir. Bu adres ‎dizilerinin bir diğer adı da Genel Anahtardır. (Public Key) ve herkese ‎açıktır, yani başkaları tarafından görülmesinde bir sakınca yoktur. Ama ‎bu Genel Anahtarın karşılığı olan bir de Özel Anahtar (Private Key) ‎vardır ki Ahmet’in elinde Genel Anahtarla ilgili olarak sahip olduğu Bitcoin ‎miktarını gösteren bu anahtar gizlidir ve çok iyi korunması gerekir. Bir ‎işlem sırasında Genel Anahtardan sonra Özel Anahtarın üretilip ‎karşı tarafa gönderilmesi ile işlemin onaylanmasına ve gereken imzanın ‎atılmasına başlanılmış olur. Bu anahtarların her ikisi de Ahmet’in bilgisayarına yüklenen açık ‎kaynak kodlu ‎ (2)*** ‎‎‎-‎Cüzdan Yazılımının bir alt bölümü ‎tarafından üretilmektedir.) ‎ Diyelim ki Ahmet, Ayşe’ye 1 Bitcoin gönderecek. Bunun için önce ‎Ayşe bir Cüzdan edinmiş olmalıdır. Ayşe Cüzdanından Genel ‎Anahtarını Ahmet’e gönderir. Ahmet Ayşe’nin Genel Anahtarına 1 ‎Bitcoin yükler. Bunun için Ahmet ’in Cüzdanından bir Özel Anahtar ‎üretilmesi gerekir. Bu anahtarda

‎ ‎‎ ‎‎ ‎GİRDİ – Bitcoin ’in hangi adresten ‎gönderileceği,
‎ ‎TUTAR – İşlem konusu olacak bitcoin sayısı,
‎ ‎ÇIKTI – Bitcoin ’in gönderileceği adres
‎ bilgileri yer alır.

‎ ‎
Bu özel anahtarın üretilmesi aynı zamanda söz konusu işlemin ‎imzalanması yani onaylanması anlamına gelir ve bu onay hemen ‎Blokzincir ağındaki bütün Uç Bilgisayarlara (Katılımcı Uçlara) iletilir.
‎ Bu onayın Blokzincir ağının Uçlarına (Katılımcı Uçlar) gönderilmesi üzerine ‎onay verilen işlemin kesin olarak gerçekleştiğini görmek için Ayşe’nin kısa ‎bir süre beklemesi gerekir. Çünkü herhangi bir işlem Katılımcı ‎Uçlar tarafından doğrulanmadan tamamlanmış olmaz. Bu ‎işlemin tamamlanmasını sağlamak için yapılacak çalışmaya Doğrulama Süreci (3) ‎‎‎- ‎ denir. Bu süreç sırasında bir Katılımcı Uçtaki ‎bilgisayarda Genel Anahtar kullanılarak Özel Anahtar (İmza=Onay) ‎üzerinde çok hızlı, karmaşık ve zaman alıcı bir çözümleme faaliyeti yapılır. ‎Bu suretle
  1. ‎ Ahmet’in Ayşe’ye göndermek istediği kadar Bitcoin ’e sahip olduğu,‎ ‎
  2. Bu miktar Bitcoin ’in daha önce sarf edilmemiş olduğu .
‎ doğrulanmaya çalışılır.
‎ Katılımcı Uçlar arasında amansız bir yarış anlamına gelen bu doğrulama ‎faaliyetine Madencilik adı verilir. Devasa bilgisayarlarla, ‎zaman ve emek sarf ederek ve büyük ölçüde elektrik masrafına ‎katlanılarak yapılan bu faaliyet sürerken, bir anda bu katılımcı uçlardan ‎biri (yani madencilerden biri) araştırılan iki hususun da doğru olduğunu ‎ispatlar, yani işlemi doğrulamayı başarır. Bu başarı hemen blokzincir ‎ağına bildirilir. Bu bildirim üzerine
  1. ‎ Bütün Katılımcı Uçlar bildirilen sonucun doğruluğuna, kendileri de kani ‎olduktan sonra, doğrulama faaliyetine son verirler.
  2. ‎ Söz konusu işlem yeni bir blok olarak Blokzincire eklenir ve böylece ‎dijital Yevmiye Defterine işlenmiş olur<./li>
  3. ‎ Doğrulamayı başaran Katılımcı Uç da ödül olarak bir miktar bitcoin ‎kazanır.
‎ Bu ödül aynı zamanda blokzincir ağının hiçbir merkezî otorite olmadan ‎işlemesini mümkün kılan çok zekice buluştur ki bitcoin olayının arkasında ‎yatan önemli mekanizmalardan biri budur.
‎ ‎ .

‎B - Biraz Ayrıntılı (4) ‎‎‎-‎Açıklama ‎‎▲‎

.

‎Ön Bakış‎‎▲‎

Umarım bu açıklama kolayca anlaşıldı. Çünkü burada hiçbir teknik ‎ayrıntıya girmeden, bütün sürecin sadece ana akışı açıklanmaya çalışıldı. ‎Oysa teknik ayrıntılara girildiğinde “şeytanın ayrıntılarda gizli olduğu” ‎söylemi gerçeklik kazanıyor:
‎ Blokzincir teknolojisinde ileri düzeyde bilişim teknolojisi ve matematik ‎kullanıldığından bitcoin ve blokzincir’ in açıklanması sırasında pek sık geçen ‎‎Kriptografi, Kripto-Para, Genel Anahtar, Özel Anahtar, ‎Genel Anahtar Şifresi, İş İspatı, Özetleme Fonksiyonu gibi ‎kavramlar çoğu kez oldukça derinlere inmeyi gerektiriyor. Diğer bir ‎deyişle, bilişim ve matematikte belli bir yetkinliğe erişmemiş olanların ‎olayın özüne varmaları pek kolay olmaz. Bununla beraber yine ‎‎yüzeysel kalarak biraz daha ayrıntı verilebilir.
‎ Bitcoin ile birlikte bu sanal paraya hayat vermek için icat edilmiş olmakla ‎beraber bugün pek çok alanda büyük yenilikler vaad eden Blokzincirin ‎özelliklerine ve tanımına tekrar göz atmak yararlı olacak.
‎ Blokzincir, yukarda da söylendiği gibi muhasebeci açısından, bütün ‎Katılımcı Uçlara bir kopyası dağıtılmış olan bir dijital Yevmiye ‎Defteri(5) ‎‎‎-‎olarak ifade edilebilir. ‎ ‎‎ Bilişimci açısından ise bir ağyapının bütün uçlarında bulunan ve sürekli ‎olarak güncellenen bir veri tabanından başka bir şey ‎değildir. Bu Veri tabanı, herhangi bir merkezî otorite bulunmadığı için ‎‎bütün katılımcı uçlarda bazı karmaşık matematik ‎süreçlerden geçirilir ve bu suretle ağyapının her bir noktasında eşzamanlı ‎olarak oluşturulur.
‎ Bu süreçteki sistemin nitelik ve özellikleri dört başlık altında toplanabilir:‎ ‎(6) ‎‎‎-‎ ‎‎
‎ ‎ .

‎1 - Merkezsiz Sistem‎▲‎

‎ Blokzincirde yer alan katılımcı uçlar bir sunucunun yardımı olmadan, ‎eşbirimden eşbirime (peer-to-peer) bağlanırlar. Burada her bir uçtaki ‎bilgisayar hem sunucu (server) hem de istemci (client) işlevini görür. Her ‎katılımcı uçta bulunan Özel Anahtar/lar o uçtaki değerin miktarını ve ‎sahiplik durumunu gösterir. Sahiplik durumu veya kimlik aslında bir ‎adresten ibarettir. Yalnız bu adres açık olarak yazılmaz, ezme fonksiyonu ‎‎(hash function) denilen bir matematik işlemden geçirilerek elde edilen ‎sabit uzunlukta, sıkıştırılmış ve şifreli bir alfa-nümerik dizi olarak ‎kaydedilir. Bu diziye Ezme (hash) adı verilir.
‎ ‎ Bu sistemin Merkezsiz olma özelliği şu sonuçları doğurur:
  1. ‎ Mahremiyet: Kullanıcılar kendilerine ait bilgilerin tek sahibi ‎durumundadırlar ve yapılan işlemler kesinlikle gizli tutulur. ‎‎
  2. ‎ Daha Az hata: Hata olasılığı en aza iner, çünkü kazaen bir ‎yanlışlık olduğunda zincirdeki sayısız katılımcı uçların hepsinin ‎birden bu hatayı görememiş olması pek akla yatkın değildir. ‎‎
  3. ‎ Saldırıya Direnebilme: Denetim tek bir noktada toplanmadığı ‎ve bütün katılımcı noktalar aynı zamanda denetimle de görevli ‎olduğu için kötü niyetli müdahalenin yalnız merkeze değil bütün ‎uçlara yönelmesi gerekir. Tabii böylece saldırılar hem çok ‎zaman, hem de daha çok masraf gerektirir ve zorlaşır. ‎‎
  4. ‎ Sahtekarlığın Zorlaşması: Herhangi bir kullanıcı niyetini ‎bozup hile yoluna saptığında bütün katılımcı uçları karşısında ‎bulacağı için amaçlanan hile gerçeklemeyecektir.
  5. ‎ İşlem Hızının Artması: Devlet daireleri, Bankalar, Postane gibi ‎kurumlar aradan çıktığı için işlemler daha çabuk gerçekleşir ‎‎
  6. ‎ Şeffaflık: Blokzincirde meydana gelen bütün değişiklikler tüm ‎katılımcılar tarafından anında görülür; ayrıca hiçbir kayıt ‎değiştirilemez ve silinemez böylece tam bir şeffaflık sağlanmış ‎olur.
  7. ‎ Aslına Uygunluk: Blokzincirdeki veriler tam, tutarlı, uygun, ‎doğru ve bu her zaman erişilebilir durumdadır.
‎ ‎ .

‎2 - Dağıtık Yevmiye Defteri‎‎▲‎

Blokzincir, aynı zamanda bütün katılımcılarla ilgili bilgileri ve yapılmış olan ‎tüm işlemleri içeren bütün katılımcılara açık bir Yevmiye Defteri işlevini ‎görür. Bir blokzincirde halen üzerinde çalışılan bölüm son yapılan ‎işlemlerin kaydını içerir ve “Blok” adını alır. Bu Blok tüm gerekli ‎aşamalar tamamlandıktan sonra Blokzincire (Yevmiye Defterine) ‎eklenecektir.
‎ Blokzincire yeni bir blok eklenmesi işlemi Uzlaşı ‎Protokolü adı verilen bir algoritma çerçevesinde gerçekleştirilir. ‎Bu protokolün uygulanması ile ‎ ‎‎ ‎
  • ‎ Blokzincire eklenecek son blokun tek ve biricik gerçek işlem olmasının ‎sağlanması,
  • ‎ Blokzincire yapılacak müdahaleler ile sistemin bozulmasını ve çatal ‎oluşmasını önlemesi
‎ beklenir.
‎ Yevmiye Defteri (Blokzincir) her blok bir önceki blokun şifrelenmiş özetini ‎‎(ezmesini=hash) içerecek şekilde ardışık olarak dizilmek suretiyle ‎oluşturulur ve dağıtık sıfatının bir gereği olarak her katılımcıda bir ‎kopyası bulunur. Bu dağıtık olma özelliği şu sonuçları da doğurur
‎ ‎Yönetim Kolaylığı: Defterin bir kopyasının her katılımcıda ‎bulunması hem sahiplik durumunu güvenceye alır hem de yönetim kolaylığı ‎sağlar.
‎ ‎İsimsizlik blokzincir ağına erişmek için Özel Anahtar (yani bir ‎parola) veya Genel Anahtar (alfasayısal bir şifre ki herkese açıktır) ‎kullanmak yeterlidir. Bu suretle işlem yapanın ismi gizli kalabilir.
‎ Bunun dışında Saldırılardan korunma, İşlem hızının artması, Sahtekarlığın ‎önlenmesi gibi merkezsiz sistem özelliğinden doğan sonuçlar dağıtık ‎yevmiye defteri için de geçerlidir.
‎ ‎ .

‎3 -Korunaklı Ortam‎‎▲‎

Blokzincirin merkezsiz, Yevmiye Defterinin de dağıtık olması sisteme dış ‎müdahalelerde bulunulmasını önlemektedir. Ayrıca sistemin saldırılara ‎karşı sağlam ve güçlü olmasını sağlayan diğer iki faktör daha vardır:
  1. ‎ Her katılımcının aynı zamanda “yönetici” olması.
  2. ‎ İşlemlerle ilgili bilgilerin önce ezme fonksiyonu (hash function) ile ‎şifrelenmiş özetinin (ezme=hash) üretildikten sonra kayda geçirilmesi. ‎‎
‎ ‎ .

‎4 - Madencilik‎‎▲‎

Yeni bir işlemle ilgili bir bilgi Blokzincire geldiğinde katılımcı uçlarda çok ‎hızlı bir çalışma başlar. Amaç işlemin yerindeliğini ve bilginin doğruluğunu ‎saptamaktır. Bu amaç sağlanırsa çalışma sona erer ve İş İspatı (proof ‎of work) adını alır. İş İspatı aynı zamanda bunu başaran Katılımcı Ucun ‎önemli ölçüde emek ve elektrik harcandığını gösterdiği için o katılımcı uç, ‎ödül olarak bir miktar bitcoin kazanmayı hak eder.
‎ Bu yüzden bu sürece Madencilik denmektedir.
‎ ‎ .

IV - BİTCOİN KİM İÇİN, NE İÇİN? ‎‎▲‎

.

‎A -Temel Amaç ve Yararlar‎‎▲‎

Bitcoin ’in sözde yaratıcısı olan Satoshi Nakamoto adlı kişi (veya grup) ‎tarafından ileri sürüldüğüne göre Bitcoin ’in icadında güdülen birincil amaç ‎şu idi:
‎ Herhangi iki taraf arasında çevrim içi yapılacak bir ödeme ‎işlemini hiçbir finans kuruluşundan yardım almaksızın ‎gerçekleştirebilmek.
‎ Bu amacın elde edilmesi sırasında uygun bir şifreleme uygulaması da ‎yapıldığı takdirde
  1. ‎ Bu işlem için herhangi bir finans kuruluşuna muhtaç olunmaması,
  2. ‎ İşlem için yapılacak giderin en aza indirilmesi, ‎,
  3. ‎ İşlem ile ilgili bazı hassas bilgilerin yabancıların eline geçmesine mâni ‎olunması ‎,
‎ gibi özellikler de elde edilecekti.
‎ İşte Bitcoin ’i kim ne için kullanmak ister sorusuna verilecek cevabın ‎anahtarı buradadır.
‎ ‎ .

‎B - Bitcoin ’in olası Kullanıcıları ‎‎▲‎

.

‎1 - Mahremiyet (Gizlilik) İhtiyacında olanlar‎‎▲‎

İki kişi arasında cereyan edecek bir parasal işlemin öncelikli olarak ‎başkaları tarafından izlenmeden, gözlenmeden ya da söz konusu işlemin ‎taraflarına ait kişisel bilgilerin üçüncü şahıslarca öğrenilmesine imkân ‎verilmeden gerçekleştirilmesi isteniyorsa Bitcoin çok uygun bir ‎araçtır.
‎ Özellikle yapılan malî işlemden güvenlik güçlerinin veya vergi makamlarının haberdar olmamaları gereken durumlarda ‎Bitcoin ’i tercih etmek kaçınılmaz bir yol olabilir.
‎ ‎ .

‎2 - Şifrecilik Meraklıları‎‎▲‎

‎ Yukarda gördüğümüz gibi Bitcoin kullanımında pek çok yerde şifre ‎uygulanmaktadır. İşte bu özelliği dolayısı ile matematik ve bilişim tutkunu ‎bazı tipler Bitcoin ile teorik açıdan ilgileniyorlar ve alıp satıyorlar.
‎ ‎ .

‎3 - Özgürlük Tutkunları‎‎▲‎

Konuşmanın başında Dünyanın genel görünümüne bakarken saptadığımız ‎gibi gerek gelişmiş ve gerek gelişmekte olan pek çok ülkede George ‎Orwell ’in 1984 adlı romanında tasvir ettiği otokratik, ‎dayatmacı, özgürlük ve insan hakları açısından boğucu olan düzene doğru ‎gidiliyor. Hiçbir merkeze bağlı olmayan, kendi kendine işleyen, özellikle ‎gelişmiş ekonomilerin baskısından kurtulmuş olan Bitcoin sistemi Özgürlük ‎Tutkunları ve İnsan Hakları Savunucuları için çok cazip olmaktadır.
‎ Diğer taraftan, her yerde, her konuda devletin denetim ve gözetimi ‎altında olmak, hiçbir kanun dışı bir niyeti olmasa dahi özgürlüğüne düşkün ‎insanları bugünlerde daha çok sıkmaya, bunaltmaya başladı.
‎ ‎Neler satın alıyorum? Ki?me ve neye yardım yapıyorum? ‎Nerede ne kadar param var? gibi bilgiler baskıcı bir devletteki bazı ‎kurumlar ve özellikle güvenlik ve yargı makamları tarafından kişinin ‎özürlüğü ve hakları aleyhinde kullanılabilir, ithamlar, suçlamalar ‎üretilmesine neden olabilir.
‎ Ayrıca, bu tür bilgiler neoliberal sistemin en önemli kurumunun, yani piyasanın, önde gelen aktörleri olan büyük şirketler açısından ‎da paha biçilmez değere sahiptir. Telefonunuza, e-postanıza gelen ‎mesajlar, telefonunuzdan doğrudan sizi arayan hanım sesli robotlar bu tür ‎bilgilere dayanarak size bir şeyler satmaya çalışırlar.
‎ Akçalı işlerinde bitcoin kullananlar bu tür ticarî saldırılardan kendilerini ‎koruyacaklardır.
‎ ‎ .

‎4 - Olası suçlular, Suç Örgütleri‎‎▲‎

Yeraltı dünyasının tayfaları için de bitcoin ’in isimsizlik ve gizlilik ortamı ‎çok büyük yarar sağlamaktadır. Özellikle günümüzün vebası haline gelmiş ‎olan terörizme yeltenecek örgütler ve kişiler açısından bitcoin herhalde ‎tanrının bir lütfu sayılsa yeridir.
‎ Normal olarak sıradan vatandaşlar Ceza Kanununda yer alan ve suç teşkil ‎eden fillerden uzak dururlar. Bununla beraber Ceza Kanunu dışında kalan ‎başka kanunlarla çatışan parayla ilgili bazı fiiller de bulunmaktadır ve bu ‎tür fiilleri işleyenlerin sayısı pek az olmayabilir. Örneğin bir gayrimenkul ‎satışında satış değerinin gerçekte olduğundan düşük gösterilmesinin ‎oldukça yaygın olduğu söylenir. Hakikaten böyle bir satış işleminde kayıt ‎dışı kalan meblağın, vergi makamlarının bilgisi dışında bırakılmasının gerek ‎alıcı ve gerek satıcı tarafından arzu edilen bir durum olduğu inkâr ‎edilemez. Burada da bitcoin ’in yararlı bir araç olduğu hemen akla ‎gelebilir.
‎ ‎ .

‎5 - Artır, Biriktir, Kazan‎‎▲‎


‎ Ülkemizde şifre-paralar fazla bir yaygınlık kazanmamıştır. Oysa ABD ve ‎İngiltere başta olmak üzere gelişmiş ekonomilerde bitcoin ve diğer şifre-‎paralar oldukça tanınmışlar ve geniş bir kullanım alanları bulmuşlardır.
‎ Bu kullanım alanlarının başında tasarruf gelmektedir. ‎Bilindiği gibi yasalarda emekliler için öngörülen emeklilik ‎aylığı çok tatmin edici olmayan ülkelerde, örneğin ABD’de, ‎insanlar aradaki farkı Borsaya müracaatla kapatmaya ‎çalışırlar. Bu yüzden bu ülkelerde tasarruf aracı olarak hisse senedi ve ‎tahviller, gayrimenkulden ve banka mevduatından önde gelir.
‎ Emeklilik döneminde geçimi sağlamak için hisse senedi alma alışkanlığının ‎bir adım ötesi ise havadan para kazanma hevesi, yani spekülasyondur. İşte bitcoin ’in çıkışı ile hisse senedi ve ‎tahvil yerine bitcoin alanlar da çoğaldı. Öyle ki bugün bu ülkelerde bitcoin ‎‎’in en önemli müşteri kitlesi bu tür yatırımcılar olmuştur. Fiyatındaki ‎oynaklık spekülasyon yapmak isteyenler için Bitcoin ’i oldukça cazip bir ‎enstrüman haline getirmektedir.
‎ ‎ .

‎6 - Çevrimiçi (online) Alış Veriş‎‎▲‎

Son yapılan anketlerden öğrendiğimize göre kitap, müzik, program gibi ‎şeyler ile başlamış olan İnternet’ten alışveriş yapma uygulaması bugün ‎hemen her eşya için kullanılır hale gelmiş bulunuyor. Bu alışverişlerde ‎çoğunlukla kredi kartlarından veya PayPal gibi özel ödeme ‎sistemlerinden yararlanılıyor. Ama bu ödeme usullerinin çeşitli sakıncaları ‎ile baş etmek gerekiyor. İşte bu noktada Bitcoin ’in yeni ve güvenilir bir ‎araç olarak kullanıma açılması çok iyi oldu. Bununla beraber bu aracın ‎henüz beklendiği kadar yaygınlık kazanmadığı görülüyor. Bu durum, ‎herhalde ‎
  • ‎ Bugün İnternet’ten satış yapan sitelerin ancak pek azında Bitcoin ’in ‎ödeme aracı olarak kabul ediliyor olmasından ve
  • ‎ Bitcoin ’in kullanılmasının, örneğin kredi kartı kadar basit ve kolay ‎olmamasından
‎ Kaynaklanmaktadır.
‎ ‎ .

‎C - Bitcoin İle İlgilenmeli miyiz? ‎‎▲‎

.

‎1 – Ön Bakış‎‎▲‎

Yasalara uyan, büyük paralarla, karanlık işlerle ilgisi olmayan, eylemci ‎gruplardan uzak duran toplumun sıradan bireyleri olarak bizlerin de ‎bitcoin ile ilgilenmemiz uygun ve yararlı olur mu?
‎ ‎►Hayat görüşünüz ve kişisel tutumunuz açısından Bitcoin oldukça ‎gereksiz veya katlanılması anlamsız bir risk ifade ediyorsa bu konuyla ‎ilgilenmekten vaz geçiniz.
‎ ‎►Ama Bitcoin’i oldukça ilginç buluyorsanız ve biraz risk almaktan ‎çekinmiyorsanız hemen bitcoin hakkında bilgi edinmeye başlayınız. Nasıl ‎satın alınır? Nasıl saklamak gerekir? Nasıl harcanır? Nasıl değiştirilir? ‎Konularında bilgi edininiz.
‎ Bitcoin ’i kullanabileceğiniz konulara gelince: Aşağıdaki birkaç konu ‎sıradan yurttaşlar açısından da yararlı olabilir:
‎ ‎ .

‎2 - Mahremiyet İhtiyacı‎‎▲‎

Kişiden kişiye değişse de herkes özel yaşamının, kişisel bilgilerinin gizli ‎kalmasına belli ölçüde önem verir. Ayrıca, yabancılar ya da bazı aile ‎fertleri tarafından, ya da resmî makamlarca öğrenilmesini pek ‎istemediğiniz bazı parasal işeriniz varsa Bitcoin kullanmayı düşünmelisiniz. ‎Çünkü Bitcoin size arzu ettiğiniz gizliliği olabildiğince sağlayacaktır.‎ ‎ .

‎3 - Yatırım Aracı‎‎▲‎

Günlük fiyat hareketlerini, izlemek ve ona göre alım satım yaparak kazanç ‎sağlamaya çalışmak borsa tecrübesi olmayan amatör yatırımcılar için ‎oldukça riskli olmakla beraber bir kere satın aldıklarını uzun süre elinde ‎tutmayı tercih edenler için Bitcoin iyi bir yatırım aracı olarak kabul ‎edilebilir.
‎ ‎ .

‎4 - Alışveriş ‎‎▲‎

Bitcoin ’i kolayca kullanma alışkanlığını elde etmiş kişiler için İnternet’te ‎yapılacak alış verişlerde kredi kartları veya Pay-Pal gibi özel ödeme ‎sistemlerine göre daha avantajlı olabilir.
‎ ‎ .

V- GELECEĞE BAKIŞ‎‎▲‎

.

‎A - Üç Hal Kanunu‎‎▲‎

‎“Bakmak görmeye çalışmak demektir” söyleminden hareketle, zamanın sis ‎perdesini biraz aralayarak Bitcoin ’in geleceğini görmeye çalışalım.
‎ ‎Üç Hal Kanunu deyiminin kazandığı genel anlamdan ‎yararlanırsak Bitcoin ’in geleceği için üç ayrı olasılık bulunduğunu ‎söyleyebiliriz. Daha doğrusu birbirinden az farklı birçok olasılık ‎bulunmakla beraber işi basite indirmek için bunların arasından sadece ‎üçüne odaklanmak uygun olur.
‎ ‎ .

‎1 - En kötü Senaryo‎‎▲‎

Bir günün sabahında Bitcoin balonu beklenmedik bir şekilde patlayıverir. ‎Değeri çok aşağılara düşer. Güzel, bol kazançlı günler geride kalır. Her ‎şey kötü gitmeye ve yokuş aşağı inmeye başlar. Bitcoin ile alış veriş yapan ‎firmalar neredeyse bir gece içinde bitcoin kabul etmez olurlar. Bitcoin ‎alıp satan değişim büroları kapılarını kapatırlar.‎ Bu anî değişikliğin temelinde birçok neden olabilir. Genel ekonomik ‎durumun kötüye gitmesi veya toplumsal ve ahlakî alanda yozlaşma veya ‎bozulma gibi dolaylı nedenler yanında bilgisayar korsanlığının ve bitcoin ’i ‎hedef alan sanal saldırıların tavan yapması gibi doğrudan kripto-para ‎uygulamaları ile ilgili faktörler de bulunabilir.
‎ ‎ Sonunda Bitcoin bir daha düştüğü yerden kalkamaz duruma gelir. Artık ‎Bitcoin yok olmuştur.
‎ ‎ .

‎2 - En İyi Senaryo‎‎▲‎

Bitcoin giderek hemen her ülkede çok güvenilen bir para birimi haline ‎gelir. Hatta neredeyse ülkelerin resmî paralarının yerine geçer. Bu gelişme ‎ile finans piyasalarındaki çalışmalar kökten değişmeye, yeni paradigmalar ‎oluşmaya başlar.
‎ Yavaş yavaş ABD dolarının önemi azalmaya başlar. Bitcoin’ciler ‎zenginleşirler.
‎ Bu duruma yavaş yavaş gelinmesinde galiba Bitcoin’ in değerindeki ‎oynaklığın durulmayıp yukarı doğru gidişinin hep devam etmesi en büyük ‎rolü oynadı.
‎ Fiyatın niye böyle yükseldiğine gelince:
  • ‎ Önce düzgün kullanıcıların sayısı arttı.
  • ‎ Bitcoin kullanmak daha kolaylaştı
  • ‎ Borsa makamları Bitcoin ’in uygun bir yatırım aracı olduğunu kabul ‎etmeye başladılar.
  • ‎ Resmi makamların sahtekarlıklar ve korsanlıklar ile mücadelesi oldukça ‎etkili oldu.
  • ‎ Çevre ülkelerinin çoğu Bitcoin ’i resmen kabul ettiler.
  • ‎ Sonunda ABD de genel trende uymak zorunda kaldı.
‎ ‎ .

‎3- Orta Yol‎‎▲‎

Mevlana, “Orta yol aklın yoludur” diyor. Bitcoin için de en kötü senaryo ile ‎en iyi senaryonun ortası aklın yolu olarak acaba en kuvvetli olasılık olabilir ‎mi?
‎ Bu olasılıkta.
  • ‎ Bitcoin bütün dünyada epeyi kuvvetli bir para birimi sayılır; yani ortalık ‎oldukça pembe.
  • ‎ Az da olsa Bitcoin milyonerleri ortaya çıktı.
  • ‎ Bitcoin “para birimi mi? alım satım konusu bir mal mı? şeklindeki ‎tartışma para birimi lehine sonlandı. Tabii bu spekülatörleri epey ‎üzüyor.
  • ‎ Çevrim içi satış sitelerinin çoğu artık Bitcoin ’i ödeme aracı olarak kabul ‎eder oldular. Mega firmaların da aynı görüşe gelmeleri çok uzak ‎olmadığı görülüyor.
    1. ‎ Peki nasıl oldu da bu noktaya ulaşılabildi?
      • ‎ Önce tabii gerek siyasal ve gerek ekonomik yaşamda sert rüzgarlar ‎durdu.
      • ‎ Gelişme süreklilik kazandı.
      • ‎ Ekonomik gelişme sonucunda Genel eğitim düzeyi yükseldi
        ‎ Gelir dağılımındaki asimetri düzelmeye yüz tuttu.
        ‎ Toplumlara rahatlık, hoşnutluk, iyimserlik egemen olmaya ‎başladı.
      ‎ ‎ .

      ‎B - Ütopya‎‎▲‎

      Üvercinka-CemalSüreya="Ütopya"‎ Ünlü bir iş adamı ve yazar olan Don Topscott(7) ‎‎‎-‎ bir konferansında (8) ‎‎‎-‎‎Blokzincirin, Bitcoin dışında, kullanılabileceği alanlarda sağlanabilecek ‎yararları beş başlık altında topluyor:‎ ‎
      1. ‎ ‎Maddi Hakların Korunması: Blokzincir teknolojisi kayıtların ‎değişmezliği özelliği sayesinde, bu teknolojiye emanet edilen mülkiyet ‎gibi maddi hakların koruma altına alınması mümkün olacaktır. Örneğin ‎arazi tapusu kayıtları blokzincir teknolojisi ile tutulursa arazi ‎ihtilafları sona erecektir.
      2. ‎ ‎Paylaşımcı ekonomi: Kiralama, seyahat, pazarlama gibi ‎konularda tüketiciye kolaylık sağlayan aracı şirketler yerine bu ‎alanlardaki verilerin blokzincir teknolojisi ile sunulmasını sağlayan ‎sistemler kurulursa, komisyon, prim, yüzdelik gibi ek giderler ortadan ‎kalkacağı için ekonomide paylaşımcılığın artmasına yardımcı ‎olunacaktır.
      3. ‎ ‎Para Aktarımları: Bugün Para havalelerinde göndericilerden ‎‎“kazıklanma” sayılabilecek derecede fahiş ücret alınmaktadır. Gelişmiş ‎dünyadan gelişmekte olan dünyaya en büyük sermaye akışı ‎diyasporadaki insanların ülkelerindeki ailelerine gönderdikleri paralardır ‎ki yaklaşık 600 milyon doları bulmaktadır. Blokzincir teknolojisi bu ‎sömürüyü sonlandırabilecektir.
      4. ‎ ‎Bilgi Mahremiyeti: İnsanların kendilerine ait verilere, yani ‎ne yaptıkları, ne aldıkları, nereye gittikleri gibi kişisel verilere ‎kendilerinin sahip olabilmeleri ve (isterlerse) paraya çevirebilmeleri ‎güven altına alınabilecektir.
      5. ‎ ‎Telif Hakları: Değer yaratan insanların hak ettikleri ama ‎bugün türlü şekillerde gasp edilmekte olan parasal karşılıkların ‎kendilerine ödenmesi mümkün olabilecektir.
      ‎ Tapscott ’un bu oldukça kapsamlı açıklamasına ilave edilebilecek birçok ‎başka öngörüler, tahminler, kuramalar ileri sürülmüştür. Bunlardan birkaçı ‎şunlardır:
      1. ‎ Belge Arşivi: Blokzincir teknolojisi kullanılarak belgelerin konusunu ve ‎aidiyetini belirleyen, kanıtlayan veri tabanları oluşturulması
      2. ‎ Yarışma, Seçme, Seçilme: Oylama yapılarak karara bağlanması ‎gereken Yarışma, Seçme, Seçilme gibi süreçler için daha demokratik, ‎güvenli, şeffaf, verimli sistemler kurulması
      3. ‎ Fiziksel Değerlerin İzlenmesi: Kamu veya özel kurum ve kuruluşlarda ‎örneğin Demirbaşların veya sarf malzemelerinin kayıtlarının güncel ve ‎güvenli olarak tutulması
      4. ‎ Akreditasyon: Üniversiteler arasında kursu tamamlama ve puanlar ‎bağlamında sağlıklı, güvenli bilgi paylaşımı yapılması,
      5. ‎ Pırlanta Kütüğü: Pırlantalar için, her bir taşın kesim, renk, berraklık, ‎karat bilgileri yüklenmek suretiyle, tanımlayıcı bir sicil kütüğü ‎oluşturulması.
      ‎ Bu gibi potansiyel gelişme ümitleri ile nasıl bir ütopya kurgulanabilir, bu ‎kurgulamaların ne kadarı hoşunuza gider bilemiyorum. Ben kendi hesabıma ‎H.G. Wells’in Tanrı Gibi İnsanlar başlıklı romanındakine benzer bir ‎Dünya hayal ediyorum:‎ ‎
      ‎‎ ‎ ‎ ‎ ‎‎
      ‎ ‎
      ‎ ‎
      • ‎ ‎“Nüfus iki yüz milyon.
      • ‎ Karmaşa Günleri geride kalmış.
      • ‎ Dünyada sadece tek bir devlet var.
      • ‎ Dindeki farklılıklar yok olmuş.
      • ‎ Özgürlük her şeyin temelinde.
      • ‎ Toplumda
        ‎ ‎• Mahremiyet, bilim özgürlük gibi özellikler ve
        ‎ ‎•Hoşgörü, sevgi, doğruculuk gibi erdemler
        ‎ hakim.”
      ‎ ‎Uzun lafın kısası hümanist aydınların öngörü ve özlemlerine ‎uygun kültürel, ahlaksal ve siyasal bir sistemin tümüyle hayata geçtiği ‎bir toplum.
      ‎ Sizler de çok yoğun düşüncelere dalıp kendi ütopyanızı yaratabilirsiniz. Bu ‎minval üzere kafa yorarken belki bir ara sıkılıp konuyu değiştirmek ‎istersiniz diye size bir muamma sunarak sözlerime son ‎vereceğim.
      ‎ Yirmi Birinci yüz yılın en büyük paradoksu sayılabilecek bu ‎muamma şöyle:‎
      Yirmi Birinci yüz yılın en büyük paradoksu sayılabilecek bu ‎muamma şöyle:‎ ‎Bugün insan zekasının aydınlanma, ‎özgürlük ve ‎insan hakları konusundaki bütün kazanımlarını kaybetmek ‎üzere olduğumuz ‎bir otoriterleşme ortamında yaşıyoruz.
      ‎ Bugün aynı zamanda insan zekasının sınırlarını zorlayan ‎ ‎ ‎‎ ‎
      • ‎Endüstri 4.0,
      • ‎ Yapay Zeka,
      • ‎ Blokzincir
      ‎ gibi heyecan verici gelişmeler de yaşanıyor.
      ‎ ‎SORU 1: İnsan zekasını inkâr eden bu otoriter ‎ortamda, ‎insan zekasının son ürünü gelişmeler gerçekten hayata ‎geçebilecek ‎mi?
      ‎ ‎SORU 2: Bu gelişmelerin hayata geçmesi halinde ‎insanlığın ‎aydınlanma, özgürlük, insan hakları bağlamındaki özlemleri, ‎beklentileri ‎olumlu yönde mi etkilenecek yoksa insanlık tümden aksi yöne ‎mi ‎savrulacak?!
      ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎ ‎‎

      D İ P N O T L A R

      ‎‎(1) İngilizcesi Blockchain. Bu terimin karşılığı olarak İşlem Zinciri ‎‎(Bandı) veya İşlem Kayıtları Zinciri (bandı)(İKZ) bloklar zinciri ‎gibi ibareler kullanılabilir ▲ ‎‎
      ‎ ‎ ‎‎(2)‎ ‎‎Açık kaynak kodu isteyen herkese açık olan yazılımlardır. Bu tür ‎yazılımların ayırt edici özelliği kullanıcıya yazılımı değiştirme özgürlüğü sağlamasıdır.‎ ‎‎ ▲ ‎‎‎ ‎‎
      ‎ ‎ ‎‎(3)‎ ‎‎ Bu süreç bir başka açıdan İş İspatı (Proof of Work) olarak ‎adlandırılır.‎ ‎‎ ▲ ‎‎‎ ‎‎
      ‎ ‎ ‎‎(4)‎ ‎‎ Bu ayrıntılı açıklamalar da bir mabet konuşmasının kısıtları dikkate alınmak zorunda ‎kalındığı için oldukça yüzeysel oldu. Derine inmek isteyenler için İnternet ’te pek çok ‎kaynak olmakla beraber aşağıdaki iki yayını salık vermek isterim:
      ‎ ‎3‎ ‎ Ultimate-Guide-Bitcoin-Michael-Miller (Kindle ‎formatında fiyatı 10 ABD doları)‎ ‎ Kripto-para Btcoin ‎‎- Abdurrahman Çarkacıoğlu Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Dairesi Yayını<<‎ ‎‎
      ▲ ‎‎‎ ‎‎
      ‎ ‎ ‎‎(5)‎ ‎‎ İngilizcede Ledger denilen bu defter daha çok Ticari Muhasebede, hem ‎‎Yevmiye Defteri hem de Büyük Defter kayıtlarını içeren Amerikan Usulü Yevmiye Defteri ‘ne benziyor.‎ ‎‎ ▲ ‎‎‎ ‎‎
      ‎ ‎ ‎‎(6)‎ ‎‎ ‎6Bu bölüm 4 Key Features of ‎Blockchain" başlıklı yazıdan kısaltılarak alınmıştır ‎‎ ▲ ‎‎‎ ‎‎
      ‎ ‎ ‎‎(7)‎ ‎‎ ‎7 Don Tapscott (Doğumu 1947) Kanada 8’lı ünlü iş adamı, yazar, danışman. ‎ ‎ 8 Bknz: ‎ ‎‎ ▲ ‎‎‎ ‎‎
      ‎ ‎ ‎‎(8)‎ ‎‎ Don_Tapscott_how_the_blockchain_is_changing_money_and_business (Beni bu ‎kaynağa yönlendiren Necdet Ersoy Üstada çok teşekkür ediyorum)‎ ‎‎ ▲ ‎‎‎ ‎‎