| ||||||||||||||||||||||||||||||||
B - Yeni Doğan▲İşte, yeni doğan Bitcoin adlı kızımızın gözlerini açtığı dünya böyle bir Dünyadır. Peki Yeni Doğan nasıl bir varlık? Bu varlığın babası, bir (veya birkaç) yazılımcıdır adının da Satoshi Nakamoto olduğu iddia ediliyor ki bu iddia geniş yaygınlık kazanmış durumda. Annesi ise herhalde biraz önce sözünü ettiğimiz Genel Görünüm olarak açıklanan durum ve koşullar olmalıdır. Aslında bu Bitcoin kızımız bir tür dijital paradan başka bir şey değildir. Hani çocukların, ya da çocukluğunu yaşamak isteyen yetişkinlerin meraklısı oldukları Bilgisayar oyunlarında kullanılan oyuncak paralar vardır. Elektronik veya dijital para denen bu paralar sözde paralardır. Bitcoin de aynen onlar gibi elektronik veya dijital paradır, ama onlar gibi sözde değil özde paradır. I Özde paradır çünkü bugün Dünya ülkelerinde tedavülde olan ve o ülkelerde yaşayanlar tarafından belli bir değeri olduğu kabul edilen Dolar, Avro, Sterlin, Lira gibi Bitcoin de kullanıcıları tarafından belli bir değere sahip olarak kabul edilmektedir. Bu yüzden ödeme veya tasarruf aracı ve hatta spekülasyon konusu olabiliyor. . II - KEŞİFLER VE İCATLAR▲ .A - Mucit Olmak ▲ İlkokul üçüncü sınıfta iken nasılsa elime geçen Çocuk Ansiklopedisi’nin Keşifler ve İcatlar başlığını taşıyan bölümü beni büyülemiş ve hemen “Ben de mucit olmalıyım!” diye karar vermiştim. Mucit olacaktım ama neyi icat edeceğim aşamasına gelince şaşırıp kalmıştım. Zira zaten her şey icat edilmişti. İcat edilmemiş bir şey kalmamıştı ki! Oysa nice sonra gördüm ve anladım ki hiçbir icat, mucidi tarafından bütün nitelik ve özellikleri ile bir seferde icat edilmiyor Bir alet, bir aygıt, bir araç veya herhangi bir nesne önce fikir olarak doğuyor, o nesne tam olarak ortaya çıkıncaya kadar birçok aşamadan geçiyor. Bu aşamaların her biri icat edilmek için mucidini bekler durumdadır. Yani ben de pekâlâ herhangi bir yeni fikrin herhangi bir aşamasının mucidi olabilirmişim. Bitcoin de takma adı Satoshi Nakamoto olan kişi veya grup tarafından ortaya atılıncaya kadar uzun bir zaman geçmiş, sayısız aşamalar yaşanmıştı. Çünkü Bitcoin Bilişim ve İletişim Teknolojilerinin bir ürünüdür. Bu yüzden Bitcoin’e uzanan zaman çizelgesinin bir ucunda Whitehead ve Russel’in birlikte yazdıkları Principia Mathematica’ adlı eserde ortaya atılan Sembolik mantık ile başlayan bilişim bilimi, diğer tarafında ise radyo lambası, transistor, yarı iletkenler, diyot gibi konuları içeren Elektronik Bilimi var. . B - İnternetin Keşfi▲Ama korkmayın ben o kadar uzağa gitmek niyetinde değilim. Zaman makinesinin ibresini İnternet’in keşfine ve Apranet ’e getirmekle yetineceğim. Dikkat ederseniz İnternet’in icadı demedim; İnternet’in keşfi dedim. Çünkü internet, örneğin Edison’un ampulü icat edişi gibi önceden kurgulanmış bir objenin hayata geçirilişi gibi oluşmadı; başka bir şeyler yapmaya çalışılırken neredeyse tesadüfen keşfedildi. Bu olay kısaca şöyle oldu: Bilindiği gibi ABD’ nin devasa askerî örgütlenmesinin unsurları yeryüzünde en ücra köşelere kadar yayılmıştır. Bu her tarafa dağılmış askerî birlikler arasında idarî, teknik, stratejik veya taktik konularda sürekli bir bilgi paylaşımı ve iletişim ihtiyacı bulunmaktadır. ABD Savunma Bakanlığı Bu ihtiyacın giderilmesi bağlamında Yüksek Araştırma Projeleri Ajansı Advanced Research Projects Agency (ARPA) adlı kuruluşa epeyce yüklü bir ödenek aktardı. Sonradan adı Savunma Yüksek Araştırma Projeleri Ajansı Defense Advanced Research Projects Agency (Darpa) olarak değiştirilen bu Ajans’tan şu iki şey isteniyordu: BİR: ABD’nin devasa askerî makinesinin yeryüzünün her yönüne dağılmış olan kısımları arasında veri paketleri iletimini sağlamak üzere radyo veya uydu aracılığı ile bir telsiz ağ oluşturulması. İKİ: Bu radyo veya uydu ile oluşturulacak iletişim ağının Arpa tarafından kurulmuş olan Arpanet adlı şebekeye bağlanması.
(1969 yılında kurulmuş olan Arpanet ile Üniversitelerin, bazı Savunma ile ilgili t dairelerinin ve savunma firmalarının ana bilgisayarları sabit hatlarlaProje’nin merkezindeki sisteme ve dolayısı ile birbirine bağlanıyor ve bu ağyapı ile yeni keşfedilmiş olan Paket Anahtarlama adlı yöntemle veri iletimi sağlanıyordu.)
Arpanet ’in yapılanması, araştırma faaliyeti gibi durağan, yerleşik uygulamalar için pek ala yeterli olabiliyordu ama Dünyanın birçok ülkesinde konuşlanmış askerî birliklerde çeşitli durum ve konumlarda bulunan bilgisayarlar - ki bunların bazıları örneğin bir cip ’e monte edilmiş veya açık denizdeki bir geminin kaptan köşküne yerleştirilmiş olabilirdi- söz konusu ağyapı kapsamına nasıl alınabilecekti? Bu ağyapının kurulması ile de iş bitmeyecek, ayrıca bu yapı içindeki bilgisayarlar arasında iletişim kurulması, veri alışverişi yapılması gerekecekti. Yani bu bilgisayar arasında bir tür “konuşma” geçekleşecekti. Neredeyse imkânsız gibi görülen bu taleplerden özellikle ikincisinin yerine getirilmesi için pek çok uzman çalıştı, çok büyük zaman harcandı, çok hararetli, karmaşık, teknik tartışmalar yapıldı. Bir gerilim filmi gibi çok heyecan verici olan bu sürece, izin verirseniz burada yer vermeyelim. Zaten bu çalışmaları gereken açıklıkla anlatabileceğimden de emin değilim. Burada sadece şu sonucu bildirmekle yetinelim:
Bu uzun inceleme, deneme ve tartışmalar süreci sonunda elde edilen şey iki bilgisayar arasındaki bağlantıda uygulanacak yöntem ve kuralları içeren birkaç paragraflık bir işlem yönergesinden ibaretti ki bu yönergenin içerdiği direktifler bir yazılım haline getirildi ve adına Transmission Control Protocol İletim Denetimi Protokolü denildi. Bu protokolde söz konusu bağlantı sırasında işlerin üç aşamada gerçekleşmesi tasarlanmıştı:
C - Dağ ve Fare▲Evet bunca çabanın sonunda elde edilen bu birkaç paragraflık direktif idi. Ama bu sonuç büyük bir başarı olduğu halde başlangıçta pek önemsenmedi. Oysa Transmission Control Protocol adıyla anılan veya kısaca TCP denen bu protokol sonradan buna katılan Internet Protocol (IP) ile birlikte TCP/IP olarak kullanılmaya başlandı ve İnternet böylece doğdu..
Özet olarak: Aslında bir askerî haberleşme ve iletişim ağının kurulması amacıyla başlamış olana çalışma insanlığa yepyeni bir Sanal Alem yarattı; TCP/IP İnternet adı verilen bu yeni alemin temel öğesi oldu
.III - BITCOIN ve BLOKCİNCİR ▲ .A - Sade Açıklama▲ .1 - Öncüller, Ardıllar ▲Galiba lafı çok dolaştırdım ama nihayet sıra asıl konumuz olan Bitcoin kızımıza geldi. Biraz önce yeni bir nesnenin veya fikrin bütün nitelik ve özellikleri ile bir seferde oluşuvermediğini, o nesne veya fikir tam olarak ortaya çıkıncaya kadar birbirinin öncülü veya ardılı olan birçok aşamadan geçtiğini açıklamaya çalışmıştık. İşte İnternet’in ve onun temel öğesi olan TCP/IP adlı protokol takımının ardılı olarak da Blok-zincir Teknolojisi (1) - veya kısaca Blokzincir ortaya çıktı. Blokzincir ise Bitcoin denen dijital paranın yaşam ortamıdır. Aslında Bitcoin ile Blokzincir arasında bir öncül ardıl ilişkisinden ziyade bir tür yapışık kardeşler durumu vardır. Çünkü Blokzincir Teknolojisi, daha önce bazı ögeleri ortaya çıkmış olmakla beraber, tam olarak Bitcoin ’in icat edilmesi sırasında, Bitcoin ’in taşıması istenen özellikleri sağlayabilmek amacıyla icat edilmiştir. O halde Bitcoin hakkında fikir sahibi olmak için Blokzincir ’in nasıl bir şey olduğunu anlamak gerekiyor. . 2- Blokzincir ▲
Bu onayın Blokzincir ağının Uçlarına (Katılımcı Uçlar) gönderilmesi üzerine onay verilen işlemin kesin olarak gerçekleştiğini görmek için Ayşe’nin kısa bir süre beklemesi gerekir. Çünkü herhangi bir işlem Katılımcı Uçlar tarafından doğrulanmadan tamamlanmış olmaz. Bu işlemin tamamlanmasını sağlamak için yapılacak çalışmaya Doğrulama Süreci (3) - denir. Bu süreç sırasında bir Katılımcı Uçtaki bilgisayarda Genel Anahtar kullanılarak Özel Anahtar (İmza=Onay) üzerinde çok hızlı, karmaşık ve zaman alıcı bir çözümleme faaliyeti yapılır. Bu suretle
Katılımcı Uçlar arasında amansız bir yarış anlamına gelen bu doğrulama faaliyetine Madencilik adı verilir. Devasa bilgisayarlarla, zaman ve emek sarf ederek ve büyük ölçüde elektrik masrafına katlanılarak yapılan bu faaliyet sürerken, bir anda bu katılımcı uçlardan biri (yani madencilerden biri) araştırılan iki hususun da doğru olduğunu ispatlar, yani işlemi doğrulamayı başarır. Bu başarı hemen blokzincir ağına bildirilir. Bu bildirim üzerine
. B - Biraz Ayrıntılı (4) -Açıklama ▲ .Ön Bakış▲Umarım bu açıklama kolayca anlaşıldı. Çünkü burada hiçbir teknik ayrıntıya girmeden, bütün sürecin sadece ana akışı açıklanmaya çalışıldı. Oysa teknik ayrıntılara girildiğinde “şeytanın ayrıntılarda gizli olduğu” söylemi gerçeklik kazanıyor: Blokzincir teknolojisinde ileri düzeyde bilişim teknolojisi ve matematik kullanıldığından bitcoin ve blokzincir’ in açıklanması sırasında pek sık geçen Kriptografi, Kripto-Para, Genel Anahtar, Özel Anahtar, Genel Anahtar Şifresi, İş İspatı, Özetleme Fonksiyonu gibi kavramlar çoğu kez oldukça derinlere inmeyi gerektiriyor. Diğer bir deyişle, bilişim ve matematikte belli bir yetkinliğe erişmemiş olanların olayın özüne varmaları pek kolay olmaz. Bununla beraber yine yüzeysel kalarak biraz daha ayrıntı verilebilir. Bitcoin ile birlikte bu sanal paraya hayat vermek için icat edilmiş olmakla beraber bugün pek çok alanda büyük yenilikler vaad eden Blokzincirin özelliklerine ve tanımına tekrar göz atmak yararlı olacak. Blokzincir, yukarda da söylendiği gibi muhasebeci açısından, bütün Katılımcı Uçlara bir kopyası dağıtılmış olan bir dijital Yevmiye Defteri(5) -olarak ifade edilebilir. Bilişimci açısından ise bir ağyapının bütün uçlarında bulunan ve sürekli olarak güncellenen bir veri tabanından başka bir şey değildir. Bu Veri tabanı, herhangi bir merkezî otorite bulunmadığı için bütün katılımcı uçlarda bazı karmaşık matematik süreçlerden geçirilir ve bu suretle ağyapının her bir noktasında eşzamanlı olarak oluşturulur. Bu süreçteki sistemin nitelik ve özellikleri dört başlık altında toplanabilir: (6) - . 1 - Merkezsiz Sistem▲ Blokzincirde yer alan katılımcı uçlar bir sunucunun yardımı olmadan, eşbirimden eşbirime (peer-to-peer) bağlanırlar. Burada her bir uçtaki bilgisayar hem sunucu (server) hem de istemci (client) işlevini görür. Her katılımcı uçta bulunan Özel Anahtar/lar o uçtaki değerin miktarını ve sahiplik durumunu gösterir. Sahiplik durumu veya kimlik aslında bir adresten ibarettir. Yalnız bu adres açık olarak yazılmaz, ezme fonksiyonu (hash function) denilen bir matematik işlemden geçirilerek elde edilen sabit uzunlukta, sıkıştırılmış ve şifreli bir alfa-nümerik dizi olarak kaydedilir. Bu diziye Ezme (hash) adı verilir. Bu sistemin Merkezsiz olma özelliği şu sonuçları doğurur:
2 - Dağıtık Yevmiye Defteri▲Blokzincir, aynı zamanda bütün katılımcılarla ilgili bilgileri ve yapılmış olan tüm işlemleri içeren bütün katılımcılara açık bir Yevmiye Defteri işlevini görür. Bir blokzincirde halen üzerinde çalışılan bölüm son yapılan işlemlerin kaydını içerir ve “Blok” adını alır. Bu Blok tüm gerekli aşamalar tamamlandıktan sonra Blokzincire (Yevmiye Defterine) eklenecektir. Blokzincire yeni bir blok eklenmesi işlemi Uzlaşı Protokolü adı verilen bir algoritma çerçevesinde gerçekleştirilir. Bu protokolün uygulanması ile
Yevmiye Defteri (Blokzincir) her blok bir önceki blokun şifrelenmiş özetini (ezmesini=hash) içerecek şekilde ardışık olarak dizilmek suretiyle oluşturulur ve dağıtık sıfatının bir gereği olarak her katılımcıda bir kopyası bulunur. Bu dağıtık olma özelliği şu sonuçları da doğurur Yönetim Kolaylığı: Defterin bir kopyasının her katılımcıda bulunması hem sahiplik durumunu güvenceye alır hem de yönetim kolaylığı sağlar. İsimsizlik blokzincir ağına erişmek için Özel Anahtar (yani bir parola) veya Genel Anahtar (alfasayısal bir şifre ki herkese açıktır) kullanmak yeterlidir. Bu suretle işlem yapanın ismi gizli kalabilir. Bunun dışında Saldırılardan korunma, İşlem hızının artması, Sahtekarlığın önlenmesi gibi merkezsiz sistem özelliğinden doğan sonuçlar dağıtık yevmiye defteri için de geçerlidir. . 3 -Korunaklı Ortam▲Blokzincirin merkezsiz, Yevmiye Defterinin de dağıtık olması sisteme dış müdahalelerde bulunulmasını önlemektedir. Ayrıca sistemin saldırılara karşı sağlam ve güçlü olmasını sağlayan diğer iki faktör daha vardır:
4 - Madencilik▲Yeni bir işlemle ilgili bir bilgi Blokzincire geldiğinde katılımcı uçlarda çok hızlı bir çalışma başlar. Amaç işlemin yerindeliğini ve bilginin doğruluğunu saptamaktır. Bu amaç sağlanırsa çalışma sona erer ve İş İspatı (proof of work) adını alır. İş İspatı aynı zamanda bunu başaran Katılımcı Ucun önemli ölçüde emek ve elektrik harcandığını gösterdiği için o katılımcı uç, ödül olarak bir miktar bitcoin kazanmayı hak eder. Bu yüzden bu sürece Madencilik denmektedir. . IV - BİTCOİN KİM İÇİN, NE İÇİN? ▲ .A -Temel Amaç ve Yararlar▲Bitcoin ’in sözde yaratıcısı olan Satoshi Nakamoto adlı kişi (veya grup) tarafından ileri sürüldüğüne göre Bitcoin ’in icadında güdülen birincil amaç şu idi:
Herhangi iki taraf arasında çevrim içi yapılacak bir ödeme işlemini hiçbir finans kuruluşundan yardım almaksızın gerçekleştirebilmek.
Bu amacın elde edilmesi sırasında uygun bir şifreleme uygulaması da yapıldığı takdirde
İşte Bitcoin ’i kim ne için kullanmak ister sorusuna verilecek cevabın anahtarı buradadır. . B - Bitcoin ’in olası Kullanıcıları ▲ .1 - Mahremiyet (Gizlilik) İhtiyacında olanlar▲İki kişi arasında cereyan edecek bir parasal işlemin öncelikli olarak başkaları tarafından izlenmeden, gözlenmeden ya da söz konusu işlemin taraflarına ait kişisel bilgilerin üçüncü şahıslarca öğrenilmesine imkân verilmeden gerçekleştirilmesi isteniyorsa Bitcoin çok uygun bir araçtır. Özellikle yapılan malî işlemden güvenlik güçlerinin veya vergi makamlarının haberdar olmamaları gereken durumlarda Bitcoin ’i tercih etmek kaçınılmaz bir yol olabilir. . 2 - Şifrecilik Meraklıları▲ Yukarda gördüğümüz gibi Bitcoin kullanımında pek çok yerde şifre uygulanmaktadır. İşte bu özelliği dolayısı ile matematik ve bilişim tutkunu bazı tipler Bitcoin ile teorik açıdan ilgileniyorlar ve alıp satıyorlar. . 3 - Özgürlük Tutkunları▲Konuşmanın başında Dünyanın genel görünümüne bakarken saptadığımız gibi gerek gelişmiş ve gerek gelişmekte olan pek çok ülkede George Orwell ’in 1984 adlı romanında tasvir ettiği otokratik, dayatmacı, özgürlük ve insan hakları açısından boğucu olan düzene doğru gidiliyor. Hiçbir merkeze bağlı olmayan, kendi kendine işleyen, özellikle gelişmiş ekonomilerin baskısından kurtulmuş olan Bitcoin sistemi Özgürlük Tutkunları ve İnsan Hakları Savunucuları için çok cazip olmaktadır. Diğer taraftan, her yerde, her konuda devletin denetim ve gözetimi altında olmak, hiçbir kanun dışı bir niyeti olmasa dahi özgürlüğüne düşkün insanları bugünlerde daha çok sıkmaya, bunaltmaya başladı. Neler satın alıyorum? Ki?me ve neye yardım yapıyorum? Nerede ne kadar param var? gibi bilgiler baskıcı bir devletteki bazı kurumlar ve özellikle güvenlik ve yargı makamları tarafından kişinin özürlüğü ve hakları aleyhinde kullanılabilir, ithamlar, suçlamalar üretilmesine neden olabilir. Ayrıca, bu tür bilgiler neoliberal sistemin en önemli kurumunun, yani piyasanın, önde gelen aktörleri olan büyük şirketler açısından da paha biçilmez değere sahiptir. Telefonunuza, e-postanıza gelen mesajlar, telefonunuzdan doğrudan sizi arayan hanım sesli robotlar bu tür bilgilere dayanarak size bir şeyler satmaya çalışırlar. Akçalı işlerinde bitcoin kullananlar bu tür ticarî saldırılardan kendilerini koruyacaklardır. . 4 - Olası suçlular, Suç Örgütleri▲Yeraltı dünyasının tayfaları için de bitcoin ’in isimsizlik ve gizlilik ortamı çok büyük yarar sağlamaktadır. Özellikle günümüzün vebası haline gelmiş olan terörizme yeltenecek örgütler ve kişiler açısından bitcoin herhalde tanrının bir lütfu sayılsa yeridir. Normal olarak sıradan vatandaşlar Ceza Kanununda yer alan ve suç teşkil eden fillerden uzak dururlar. Bununla beraber Ceza Kanunu dışında kalan başka kanunlarla çatışan parayla ilgili bazı fiiller de bulunmaktadır ve bu tür fiilleri işleyenlerin sayısı pek az olmayabilir. Örneğin bir gayrimenkul satışında satış değerinin gerçekte olduğundan düşük gösterilmesinin oldukça yaygın olduğu söylenir. Hakikaten böyle bir satış işleminde kayıt dışı kalan meblağın, vergi makamlarının bilgisi dışında bırakılmasının gerek alıcı ve gerek satıcı tarafından arzu edilen bir durum olduğu inkâr edilemez. Burada da bitcoin ’in yararlı bir araç olduğu hemen akla gelebilir. . 5 - Artır, Biriktir, Kazan▲ Ülkemizde şifre-paralar fazla bir yaygınlık kazanmamıştır. Oysa ABD ve İngiltere başta olmak üzere gelişmiş ekonomilerde bitcoin ve diğer şifre-paralar oldukça tanınmışlar ve geniş bir kullanım alanları bulmuşlardır. Bu kullanım alanlarının başında tasarruf gelmektedir. Bilindiği gibi yasalarda emekliler için öngörülen emeklilik aylığı çok tatmin edici olmayan ülkelerde, örneğin ABD’de, insanlar aradaki farkı Borsaya müracaatla kapatmaya çalışırlar. Bu yüzden bu ülkelerde tasarruf aracı olarak hisse senedi ve tahviller, gayrimenkulden ve banka mevduatından önde gelir. Emeklilik döneminde geçimi sağlamak için hisse senedi alma alışkanlığının bir adım ötesi ise havadan para kazanma hevesi, yani spekülasyondur. İşte bitcoin ’in çıkışı ile hisse senedi ve tahvil yerine bitcoin alanlar da çoğaldı. Öyle ki bugün bu ülkelerde bitcoin ’in en önemli müşteri kitlesi bu tür yatırımcılar olmuştur. Fiyatındaki oynaklık spekülasyon yapmak isteyenler için Bitcoin ’i oldukça cazip bir enstrüman haline getirmektedir. . 6 - Çevrimiçi (online) Alış Veriş▲Son yapılan anketlerden öğrendiğimize göre kitap, müzik, program gibi şeyler ile başlamış olan İnternet’ten alışveriş yapma uygulaması bugün hemen her eşya için kullanılır hale gelmiş bulunuyor. Bu alışverişlerde çoğunlukla kredi kartlarından veya PayPal gibi özel ödeme sistemlerinden yararlanılıyor. Ama bu ödeme usullerinin çeşitli sakıncaları ile baş etmek gerekiyor. İşte bu noktada Bitcoin ’in yeni ve güvenilir bir araç olarak kullanıma açılması çok iyi oldu. Bununla beraber bu aracın henüz beklendiği kadar yaygınlık kazanmadığı görülüyor. Bu durum, herhalde
. C - Bitcoin İle İlgilenmeli miyiz? ▲ .1 – Ön Bakış▲Yasalara uyan, büyük paralarla, karanlık işlerle ilgisi olmayan, eylemci gruplardan uzak duran toplumun sıradan bireyleri olarak bizlerin de bitcoin ile ilgilenmemiz uygun ve yararlı olur mu? ►Hayat görüşünüz ve kişisel tutumunuz açısından Bitcoin oldukça gereksiz veya katlanılması anlamsız bir risk ifade ediyorsa bu konuyla ilgilenmekten vaz geçiniz. ►Ama Bitcoin’i oldukça ilginç buluyorsanız ve biraz risk almaktan çekinmiyorsanız hemen bitcoin hakkında bilgi edinmeye başlayınız. Nasıl satın alınır? Nasıl saklamak gerekir? Nasıl harcanır? Nasıl değiştirilir? Konularında bilgi edininiz. Bitcoin ’i kullanabileceğiniz konulara gelince: Aşağıdaki birkaç konu sıradan yurttaşlar açısından da yararlı olabilir: . 2 - Mahremiyet İhtiyacı▲Kişiden kişiye değişse de herkes özel yaşamının, kişisel bilgilerinin gizli kalmasına belli ölçüde önem verir. Ayrıca, yabancılar ya da bazı aile fertleri tarafından, ya da resmî makamlarca öğrenilmesini pek istemediğiniz bazı parasal işeriniz varsa Bitcoin kullanmayı düşünmelisiniz. Çünkü Bitcoin size arzu ettiğiniz gizliliği olabildiğince sağlayacaktır. .3 - Yatırım Aracı▲Günlük fiyat hareketlerini, izlemek ve ona göre alım satım yaparak kazanç sağlamaya çalışmak borsa tecrübesi olmayan amatör yatırımcılar için oldukça riskli olmakla beraber bir kere satın aldıklarını uzun süre elinde tutmayı tercih edenler için Bitcoin iyi bir yatırım aracı olarak kabul edilebilir. . 4 - Alışveriş ▲Bitcoin ’i kolayca kullanma alışkanlığını elde etmiş kişiler için İnternet’te yapılacak alış verişlerde kredi kartları veya Pay-Pal gibi özel ödeme sistemlerine göre daha avantajlı olabilir. . V- GELECEĞE BAKIŞ▲ .A - Üç Hal Kanunu▲ Üç Hal Kanunu deyiminin kazandığı genel anlamdan yararlanırsak Bitcoin ’in geleceği için üç ayrı olasılık bulunduğunu söyleyebiliriz. Daha doğrusu birbirinden az farklı birçok olasılık bulunmakla beraber işi basite indirmek için bunların arasından sadece üçüne odaklanmak uygun olur. . 1 - En kötü Senaryo▲Bir günün sabahında Bitcoin balonu beklenmedik bir şekilde patlayıverir. Değeri çok aşağılara düşer. Güzel, bol kazançlı günler geride kalır. Her şey kötü gitmeye ve yokuş aşağı inmeye başlar. Bitcoin ile alış veriş yapan firmalar neredeyse bir gece içinde bitcoin kabul etmez olurlar. Bitcoin alıp satan değişim büroları kapılarını kapatırlar. Bu anî değişikliğin temelinde birçok neden olabilir. Genel ekonomik durumun kötüye gitmesi veya toplumsal ve ahlakî alanda yozlaşma veya bozulma gibi dolaylı nedenler yanında bilgisayar korsanlığının ve bitcoin ’i hedef alan sanal saldırıların tavan yapması gibi doğrudan kripto-para uygulamaları ile ilgili faktörler de bulunabilir. Sonunda Bitcoin bir daha düştüğü yerden kalkamaz duruma gelir. Artık Bitcoin yok olmuştur. . 2 - En İyi Senaryo▲Bitcoin giderek hemen her ülkede çok güvenilen bir para birimi haline gelir. Hatta neredeyse ülkelerin resmî paralarının yerine geçer. Bu gelişme ile finans piyasalarındaki çalışmalar kökten değişmeye, yeni paradigmalar oluşmaya başlar. Yavaş yavaş ABD dolarının önemi azalmaya başlar. Bitcoin’ciler zenginleşirler. Bu duruma yavaş yavaş gelinmesinde galiba Bitcoin’ in değerindeki oynaklığın durulmayıp yukarı doğru gidişinin hep devam etmesi en büyük rolü oynadı. Fiyatın niye böyle yükseldiğine gelince:
3- Orta Yol▲Mevlana, “Orta yol aklın yoludur” diyor. Bitcoin için de en kötü senaryo ile en iyi senaryonun ortası aklın yolu olarak acaba en kuvvetli olasılık olabilir mi? Bu olasılıkta.
B - Ütopya▲ Konuşmaya başlarken çizmeye çalıştığımız genel görünüm resmi neredeyse bir distopyaya dönüşmüştü. O zaman konuşmaya son verirken bir ütopya resmetmek uygun olmaz mı? Ayrıca sevgili sınıf arkadaşım Cemal Süreya bir şiirinde Ben nerde bir çift göz gördümse
der. Ben de hangi konuyu ele alsam bir ucundan masonluğa bağlamaya çalışırım.!Tuttum onu güzelce sana tamamladım Dünyanın ve insanların bugünkü durumuna göz atınca Gelir dağılımının eşitsizliği, Açlık çeken insanların çokluğu, Silah sanayiinin ve silahlanma giderlerinin yüksekliği Geniş halk kitlelerinin eğitim ve kültür düzeyinin düşüklüğü Sağlık hizmetlerinden gereğince yararlanamayan insanların fazlalığı gibi pek çok olumsuzluk dikkat çeker. Bu durum şüphesiz konuşmanın başında sözü edilen dünyanın iç karartıcı düzeninin, yani distopyanın, sonucudur ve artık acilen topyekûn bir reform çalışmasına ihtiyaç olduğunu ortaya koymaktadır. O halde gelin Bitcoin ’i ve Blokzinciri odak noktasına koyarak bir güzel dünya hayali kuralım. Diyeceksiniz ki Bitcoin ve Blokzincir geleceğimizin yeniden inşa edilmesinde odak noktasına konacak kadar önemli mi? Cevap olarak birkaç soru sormak istiyorum. Bitcoin, yegâne para birimi olarak bütün dünyadaki para birimlerinin yerine konulursa neler olabileceğini hiç düşündünüz mü? Örneğin Dolar rezerv para olma niteliğini kaybederse ABD ekonomisi nasıl etkilenir dersiniz? Petrol fiyatı ne olur? Peki silah sanayicileri nasıl bir tavır alırlar? ABD’nin parasal olarak desteklediği ülkeler etkilenir mi? Dünyaya hâkim olan baskıcılık, diktacılık akımları durgunlaşır mı? Yoksa daha mı coşar? Bu afakî gibi görünen sorular fark ettiğiniz gibi daha çok bitcoin veya diğer kripto paralar ile ilgili. Oysa bugün teknoloji, bilim ve iş çevrelerinde Blokzincire yakıştırılan birçok işlevler ve bağlanan ümitler var. Hemen değilse bile çok uzak olamayan bir gelecekte gerçekleşmesi beklenen gelişmelerden söz ediliyor. O kadar ki blokzincir ’in ekonomik, soysal ve hatta siyasal yaşamda bir paradigma değişikliğine neden olacağını bile düşünenler var. Bu öngörülerin ne kadarının gerçekleşeceğini zaman gösterecek. Birkaç örnek verirsek blokzincir ile ilgili beklentiler hakkında daha iyi fikir sahibi olabiliriz. Ünlü bir iş adamı ve yazar olan Don Topscott(7) - bir konferansında (8) -Blokzincirin, Bitcoin dışında, kullanılabileceği alanlarda sağlanabilecek yararları beş başlık altında topluyor:
Sizler de çok yoğun düşüncelere dalıp kendi ütopyanızı yaratabilirsiniz. Bu minval üzere kafa yorarken belki bir ara sıkılıp konuyu değiştirmek istersiniz diye size bir muamma sunarak sözlerime son vereceğim. Yirmi Birinci yüz yılın en büyük paradoksu sayılabilecek bu muamma şöyle:
|